IRRITABL BAĞIRSAK SENDROMU NEDİR?
İrritabl bağırsak sendromu, patofizyolojisinde enterik mikrobiyotada değişiklikler, viseral aşırı duyarlılıkla gelişir.
Patofizyoloji belirsizdir. Bugüne kadar fizyolojik veya psikolojik bir etiyoloji tespit edilmemiştir. Araştırma, anormal gastrointestinal hareketlilik, gastrointestinal sinirlerin aşırı duyarlılığı, mikroskobik inflamasyon, bağırsak florasındaki değişiklikler, bakteriyel aşırı büyüme ve bağırsak metabolitlerinde (yani, kısa zincirli yağ asitleri, lipidler, vitaminler, amino asitler), karbonhidrat veya safra asidi emilim bozukluğu ve duygusal stresin etkili olduğu görülmüştür.
IBS'ye aynı zamanda gastrointestinal olmayan semptomlar (örneğin dismenore, idrar sıklığı ve aciliyet, cinsel işlev bozukluğu veya fibromiyalji ve diğer ağrı sendromları) ve psikiyatrik bozukluklar (örneğin somatizasyon, depresyon, anksiyete) eşlik edebilir.
Otoimmün olarak gelişir ve bağırsaklarda gaz veya şişkinlik kimi zaman ishal bazen de kabızlık olarak kendini gösterebilir.
TOPLUMDA ÇOK SIK GÖRÜLÜR MÜ?
İBS özellikle toplumda teknolojinin çalışma şartlarının yoğunlaşması ve yoğun stres
sebebiyle daha sık görülür olmuştur.
Özellikle pandemi dönemi İBS atakları artmıştır.Evde sürekli zaman geçirme herhangi bir faaliyette bulunamam hastalığın şiddetini arttırır.
Kişi tedavi noktasında psikolojik öyküsüde alınarak irdelenmelidir.
IBS hastalarının çocukluk çağı sıkıntıları yaşamış olma olasılığı, hasta olmayanlara göre çok daha fazladır ve semptomların başlangıcı, genellikle yoğun stresli bir yaşam olayını yakından takip eder.
Vakaların yaklaşık% 80'inde IBS, anksiyete, depresyon ve somatizasyon (psikolojik rahatsızlığın fiziksel semptomlarda ifade edildiği fenomen) ile birlikte hastalık halindedir ve psikolojik sıkıntı derecesi ne kadar fazlaysa IBS semptomları o kadar şiddetli olur.
Mevcut hipotez, kalıcı sıkıntı (örneğin, mutsuz bir evlilik) veya kronik stres (örneğin, aişsizlik,boşanma,sevilen birinin ölümü v.b) bağışıklık sistemini harekete geçirdiğidir;vücut stresi çevresel bir tehdit olarak algılar ve onunla savaşmaya hazırlanır.
Beyin ve bağırsak ekseninde de bu mekanizmaların araştırılması gerekir.
Bu kronik bağışıklık aktivasyonu, bağırsakları hem doğrudan - vagus siniri yoluyla iletişim yoluyla - hem de dolaylı olarak sitokin adı verilen iltihaplı sinyal molekülleri yoluyla etkiler.Bu bağışıklık aktivasyonu, bağırsak mikrobiyomunun bileşimini ve işlevini de bozabilir ve bu, daha sonra başka fiziksel semptomlara katkıda bulunabilir.
İBS DE BESLENME ÖNEMLİDİR...
İrritabl bağırsak sendromunun yönetiminde diyetin önemi, literatürde bazı yiyeceklerin semptomlar ile ilişkisini dogrulamıştır.
Aynı şekilde, irritabl bağırsak sendromu semptomlarının hafifletilmesinde bir dizi eliminasyon diyet programının başarılı olduğu saptanmış semptomlarla ilişkili yiyecekleri, besinleri veya katkı maddelerini (örn. Laktoz, fruktoz, sorbitol, sakarin, sukraloz) ve ilaçları (örn., Antasitler, kalsiyum kanal blokerleri, antikolinerjikler, makrolidler ve tetrasiklin antibiyotikleri) belirleyerek tedavi yoluna gitmek semptomları hafifletebilir.
Yüksek lifli beslenen toplumlarda İBS ye batı toplumlara göre daha az rastlanmaktadır.
Bağırsaklarda lifle beslenen probiyotik bakterilerin çokluğu olumlu etki gösterir.
Probiyotik bakterilerin ana besini olan lifli gıdalar kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesine katkıda bulunurlar.
İBS DE NASIL BESLENMELİ
---İBS hastalarında çok fazla gaza neden olabilecek lahana, karnabahar ve brokoli dışında tüm pişmiş sebzeleri yiyin .
---Meyveleri kabuksuz deneyin.Bazı insanların kavun,muz, elma ve turunçgillerle ilgili sorunları olabilir.Meyveleri haşlayarak kullanabilirsiniz
---Genellikle IBS'li kişiler, çölyak hastalığı veya glüten intoleransınız yoksa çavdar, kepekli buğday, beyaz, glütensiz vb. Herhangi bir çeşitte ekmek, makarna, pirinç, simit ve krakerleri tolere edebilir.
---İBS hastalarında pirinç,avakoda,kabak,pazı,patates,bamya,havuç kullanılabilir.
---zeytin,her çeşit az yağlı sert peynir
---bitkisel yoğurt ve laktozsuz süt ve yoğurt kullanabilirler
---Probiyotik kullanımıda belirgin ölçüde rahatlama sağlar.
---Probiyotiklerle fermente edilmiş besinlerde İBS hastalarında iyileşmeye sebebiyet verir,
---Kemik suyu da barsak mukozasını tedavi etmede önemlidir.
Yine D vitamini kullanılması,propolis takviyesi İBS hastaları için önemli takviyelerdir.
İBS hastalarında doğru beslenme stratejisiyle önemli ölçüde başarı sağlanabileceği görülmüştür.
Düşük foodmap diyeti İBS hastalarında öenmli şekilde ilerleme sağlar.
Beslenme Diyet Uzmanı
Ayşe Amine AYDIN
